Amigos da Terra leva máis de dez anos denunciando os problemas derivados da sociedade de consumo no referente á xeración de residuos e esgotamento de recursos natuais, promovendo alternativas á súa xestión, que pasan, sen dúbida, por un cambio de dimensións estratéxicas nas políticas públicas, pero tamén por un cambio nos hábitos cotiás de galegos e galegas.
A raíz do problema reside na promoción dun modelo de crecemento baseado no consumo. Na nosa sociedade do “usar e tirar” o incremento dos residuos é proporcional ao crecemento da riqueza.
A sobreembalaxe dos produtos industriais, a redución da súa vida útil, o aumento da poboación e a perigosa relación entre riqueza e produción de residuos deixan un panorama pouco alentador.
Un incremento anual na produción de lixo por habitante ano do 5% (o dobre que o PIB)1 en Galicia están a facer deste problema un reto no que Amigos da Terra ten moito que propor.
Ademáis, fomentamos un uso responsable dos recursos naturais limitados do planeta. O impacto da súa extracción no medio ambiente e para as persoas, ocasionan problemas moi graves, pero ademáis este expolio rematará por esgotar os recursos naturais nun prazo de tempo moi curto.
Por este motivo solicitamos medidas políticas axeitadas e sensibilizamos á sociedade para acadar un consumo intelixente.
A situación en Galicia
Co ultimo “plan de xestión de residuos sólidos urbanos (RSU) de Galicia” que colocaba a incineración centralizada na planta de SOGAMA, como única solución á xestión do lixo, a necesidade de dar unha resposta e de aportar alternativas, fixo que se creara dende Amigos da Terra unha área de traballo específica para tratar esta problemática, cun primeiro obxectivo: promover modos de xestión de lixo alternativos ás prácticas contaminantes que existían ata o momento. Unha das vías polas que se apostaba xa daquela, e na que aínda se traballa é a compostaxe doméstica, unha alternativa máis que viable, por dúas razóns principais2:
- A descentralización da xestión da parte orgánica (que representa preto do 50% en peso e volume do total), evitando a contaminación xerada polo transporte ás plantas xestoras e polo tanto o pago por parte de cidadáns e concellos.
- O peche do ciclo dos residuos, que reduce perdas de enerxía producindo un insumo agrícola de altísima calidade.
Foto gañadora do concurso fotográfico 2010 de FOEI
Pola contra, o modelo de xestión actual só nos deixa unha pobre porcentaxe de recuperación (un 8% de residuos3), 5 millóns de euros de beneficios para unha soa empresa e centos de miles de toneladas de residuos que forman xa unha inmensa pila de 1,8 millóns de toneladas4.
Temos propostas
Dende Amigos da Terra pensamos que o mellor residuo é aquel que non se produce e, sabemos que máis do 80% dos que se producen poderían ser reempregados ou reciclados, polo que propomos as seguintes liñas básicas de actuación5:
- Promoción de políticas de prevención na xeración de residuos.
- Cambio do modelo de recollida selectiva.
- Promoción da xestión descentralizada facendo fincapé na compostaxe doméstica, todo isto acompañado do abandono da incineración.
Programa de compostaxe doméstica O Barco de Valdeorras
Redución, descentralización e compostaxe constitúen polo tanto as liñas principais da área de residuos. A presión política destinada a convencer aos poderes públicos e económicos de que este é o camiño, e o traballo continuo na sensibilización dos cidadáns sobre as problemáticas derivadas do actual modelo de consumo son as ferramentas coas que Amigos da Terra traballa para acadar unha solución a este problema.
1. El País, 6-9-07
2. Amigos da Terra, 2006
3. Xunta de Galicia, 2006
4. A empresa é SOGAMA, e os datos son do 2006
5. Amigos da Terra, 2007