Agricultores e agricultoras subidos aos seus tractores saíron ás estradas e estannos ensinando as múltiples caras das dificultades ás que se enfronta o campo, así como as múltiples posicións e intereses que hai con respecto a todo o que nos xogamos como sociedade á hora de darnos unha resposta sobre que modelo agrario, que mundo rural e que alimentación queremos.

Este modelo agrario, estas políticas públicas agrarias e a estrutura do sistema agroalimentario non funcionan. Volveu a estalar a situación, unha situación que esixe solucións xa. A crise do campo, o despoboamento rural, os beneficios da industria e da gran distribución agroalimentaria, das multinacionais dos fitosanitarios, da industria farmacéutica de uso gandeiro, da maquinaria agrícola, os beneficios dos bancos ao redor da agricultura, o acaparamento de terra e auga e a entrada dos fondos de investimento no sector, os tratados de libre comercio e os vellos e novos transxénicos, entre outros, son elementos que levan décadas aí. E os Gobernos nacionais e autonómicos e partidos de case todo signo, do mesmo xeito que os de Bruxelas, seguiron apostando por un modelo neoliberal que nos deixa fronte ao abismo alimentario e en mans das grandes empresas.

Este escenario insostible fixo practicamente imposible a adaptación das persoas que producen, hipotecou o campo, o que supuxo a desaparición de centos de miles de explotacións familiares e obrigou a estas mesmas persoas a vivir cuns ingresos irrisorios. Mentres tanto a natureza segue sufrindo as consecuencias negativas deste modelo agroindustrial, as dinámicas deste sistema agroalimentario e este modelo de dieta. E finalmente, a presenza do cambio climático é unha realidade incontestable para a sociedade. Todo isto é froito dun modelo estrutural que non pode ser desmontado soamente mediante xestos individuais senón pensado en e desde o colectivo.

As persoas consumidoras xa se fixeron oír fai non moito ante a subida dos prezos dos alimentos: as rúas, as redes sociais e os medios de comunicación enchéronse de críticas, queixumes e penurias. Pero a axenda política e mediática cambiou de foco. Esta vez saíron os tractores, bloqueando estradas e mesmo de grandes cidades, de man de quen no seu día a día úsano como ferramenta de traballo. E parece que agora o foco non pode cambiarse, polo menos durante un tempo.

Ademais, “Plantámonos” pretende actualizar as formas de acción social colectiva do movemento alimentario e adaptarse ás urxencias que cada parte do movemento está a identificar. A agroecoloxía campesiña e un modelo agroalimentario agroecolóxico é imprescindible e é urxente para abordar os problemas dos produtores e do mundo rural, para abordar a crise climática e de biodiversidade e para garantir o dereito á alimentación.

Apostamos tamén pola resistencia e impugnación aos intentos de cooptación e apropiación pola “antipolítica” e pola extrema dereita das desgrazas dos pequenos e mediano produtores. Á súa vez, o movemento pola agroecoloxía campesiña e a soberanía alimentaria temos que repensarnos moito para lograr tender pontes cos pequenos e mediano produtores e co resto do medio rural, e lograr construír alianzas fortes que consigan recursos e políticas públicas que apoien a transición cara a sistemas agroalimentarios xustos e con enfoque agroecolóxico.

As manifestacións públicas das organizacións de Coordinadora Europea de Vía Campesiña (ECVC), das agricultoras e agricultores, a pagesia e baserritarras organizadas, das gandeiras extensivas, das experiencias e colectivos agroecolóxicos, das xornaleiras son motivo de celebración. A vitalidade, claridade e potencia do movemento campesiño e agroecolóxico están a asolagar todos os recunchos do Estado español de maneira imparable.

No Estado español o movemento pola soberanía alimentaria leva décadas tratando de consolidarse como un suxeito político colectivo relevante. Hai habido momentos de máis relevancia que outros, pero sempre se tivo unha visión compartida sobre a necesidade de avanzar cara a un modelo agrario, rural e agroalimentario baseado na produción de pequena e mediano escala, de manexo agroecolóxico, de apostar pola necesidade de dotar de máis apoios e recursos para facilitar o desescalamento da agriculturas industriais, de apoiar a que os pequenos e mediano produtores atopen o seu acomodo na transición cara a unha agricultura agroecolóxica. Foi esta unha visión compartida e construída desde a diversidade, desde a necesaria complementariedade entre as visións provenientes do campo, do movemento ecoloxista, das consumidoras, das experiencias agroecolóxicas, do tecido asociativo rural, da academia afín, das ONG vinculadas á Soberanía Alimentaria. A este movemento súmanse as plataformas e colectivos que desde o territorio loitan contra a degradación e o extractivismo que supoñen as macrogranxas, as súas plantas de biogás para pintalas de verde, as malas prácticas na implantación de renovables ou os megavertedoiros que converten o rural en zonas de sacrificio en pos dun capitalismo verde.

 

E indo amodo, temos que actuar de maneira urxente. Construír alianzas para pasar á acción. As persoas campesiñas, as gandeiras, o movemento climático, o movemento ecoloxista, a ciencia, as iniciativas de economía social e solidaria, as colas da fame nos barrios ou as consumidoras, todas vemos que temos que plantarnos xa e construír algo distinto en cada granxa, en cada pobo, en cada mercado, en cada barrio, en cada cidade, en cada política, en cada escola e universidade. É urxente sacar os tractores, saír ás rúas, abandonar os grandes supermercados, asolagar os mercados de produtos agroecolóxicos, apostar polos supermercados cooperativos, sinalar á agroindustria e a quen destrúe os territorios e a vida do medio rural. A produción ecolóxica é xa unha ferramenta que pode axudar ás pequenas e medianas explotacións a mellorar a súa viabilidade económica. Debemos tamén avanzar en políticas públicas que aposten por un sistema agroalimentario de base agroecolóxica, que inclúa e facilite que as e os agricultores e gandeiros poidan escapar do modelo agroindustrial, cara a unha transición (agro)ecolóxica, dentro dun sistema agroalimentario máis xusto para todas. Entendemos que nun contexto de emerxencia climática como no que estamos e cunha importante perda de biodiversidade non nos podemos permitir o retroceso nas políticas ambientais da Unión Europea e esiximos ás autoridades un bo acompañamento ao sector agrario para a devandita transición. Demandamos novas políticas de gobernanza, desde local ao internacional, para cambiar a competitividade por cooperación, co fin de prover os recursos necesarios para conseguir que todos os pobos constrúan o seu propio modelo agroalimentario en base á agroecoloxía e a soberanía alimentaria, tal e como foi definida na Conferencia Mundial da Alimentación, en Roma en 1996, e desenvolvida desde o Foro de Nyéléni. É a única forma de acabar coa fame e apostar por unha nutrición de calidade, respectando o medio natural. Coa soberanía alimentaria contribuiremos tamén ao arrefriado do Planeta.

Compartimos e asumimos como propias as seguintes demandas da ECVC:

  • Prezos xustos e unha necesaria regulación de mercado, como a incipiente Lei da cadea alimentaria.
  • O fin dos tratados de libre comercio baseados na desigualdade e a competencia desleal.
  • Un orzamento suficiente e unha distribución equitativa das axudas da PAC para facilitar unha transición xusta cara á agroecoloxía e as prácticas ecolóxicas.
  • A redución da carga administrativa para as e os agricultores;
  • Deter a desregulación das novas técnicas xenómicas.

 

Como “Nos Plantamos” seguiremos construíndo un espazo político aberto e flexible, orientado á acción urxente e ao diálogo sosegado. Somos máis de 50 organizacións e centos de persoas, pero sabemos que somos moitas máis quen comparto o horizonte da Soberanía Alimentaría. A todas vós esperámosvos e buscámosvos. Se es un colectivo que comparte as nosas propostas. Firma!

Plantámonos!

* “Plantámonos” é unha alianza de organizacións e persoas do movemento pola Soberanía Alimentaria en favor dunha agroecoloxía campesiña, con protagonismo das persoas agricultoras e traballadoras da terra, que reivindica o coidado do medio ambiente, do medio rural, e que ofrece aos consumidoras alimentos sans, de calidade e de proximidade.